FAO’ ya göre 2014 yılı pazar eğilimlerinin tersine döndüğü bir yıldır. Toplam süt üretimi 2013 yılına kıyasla %3,3’lük önemli bir artışla 802 milyon tona yükselmiştir. Süt arzının fazlalığı özellikle süt tozları ve tereyağı olmak üzere birçok süt ürünü kategorisinde arzı arttırmıştır. Dünya süt ürünleri ticareti de buna bağlı olarak gelişmiş, küresel süt üretiminin %9’unu kapsar hale gelmiştir. Ancak bu süt ürünleri pazarlarının 2015’e kadar hiç durmadan düşüşünü engelleyememiştir. Ortalama olarak çiftlik çıkışı süt fiyatları 2014 yılında rekor seviyelere yükselmiş, fakat ardından ciddi bir düşüş eğilimine geçmiştir. Satın alma ve birleşmeler halen daha artmakta ve git gide küresel hale gelmektedir. Uluslararası öngörüler 2050 yılı için küresel nüfusun yaklaşık 9 milyara çıkacağını ve dolayısıyla gıda ihtiyacının gelecekte çok daha artacağını göstermektedir. 2014 yılında yıllık küresel kişi başı süt tüketimi 110,7kg olmuştur. OECD ve FAO verilerine göre bu değer 2023’e kadar %13,7 daha artacaktır. Tüketimin gelişmekte olan ülkelerdeyse daha da fazla artacağı öngörülmektedir.
Uzmanların tahminine göre son 10 yılda tonaj bazında 2 kat büyüyen ülkemizdeki çiğ süt üretimi önümüzdeki 10 yılda da 2 katına çıkacaktır. 2013 yılında 10 milyar dolar olan çiğ süt pazarının 2023 yılında 18 milyar dolar olması beklenmektedir. (IDF,2015)
Dünya Süt Sektörü İstatistikleri
2014 yılında süt üretimi rekor değerlere ulaşmıştır. Bu artışın sonucu olarak bütün hayvan türleri arasında toplam süt üretimi 800 milyon ton seviyesini geçmiştir. IDF’in küresel süt arzı için veri toplama geçmişinde tüm sütlerde %3,3 gibi bir büyüme oldukça nadirdir. Avrupa ve Okyanusya’nın büyük ihracat bölgelerinde 2013 ve 2014’ün başındaki olumlu piyasa koşulları yüksek süt fiyatlarına ve beraberinde beklenenden fazla büyümeye yol açmıştır. Kuzey Amerika’da süt üretiminde büyüme daha az olsa da yine de ortalamanın üstünde kalmıştır. Çin’de süt üretimi ise 2013’teki sıkıntılı durumunu atlatmıştır. Hindistan arka arkaya devam eden yıllık %5’lik arz büyümesini sürdürürken, diğer tüm ülkelerde olumsuz hava koşulları gözlenmemiştir. Bu durum Japonya, Arjantin ve Ukrayna dışında temel coğrafik bölgelerin küresel ortalama büyümeyi aşağı çekmediği anlamına gelmektedir.
(IDF 2015)
Dünya Süt Ürünleri Durumu
Dünya: türlere göre süt üretimi
Milyon ton
İnek sütü, manda sütü, diğer sütler
Dünya: inek sütü üretimi (bölgelere göre dağılım)
Asya %28, AB %24, Kuzey ve Merkez Amerika %18, Güney Amerika %11, Diğer Avrupa %9, Afrika %5, Okyanusya %5
Dünya: Nüfus ve kişi başı tüketim
Kişi başı tüketim, dünya nüfus
–
Dünya Süt Üretimi
İnek sütü arzının küresel büyümesi (%3,3) çok güçlü olmuştur. Bu durum 2014 yılı tarımsal kararlarının verildiği dönemdeki yüksek süt fiyatlarını yansıtmaktadır. Yıl boyunca küresel piyasa koşullarının gerilemesine rağmen süt fiyatları yılın çoğunda olumlu kalmayı başarmış ve sadece son aylarda süt arzında azalma görülmüştür. Bu durum, AB süt kotasının son yılı içerisinde ek vergi cezalarının yarattığı tedirginlik ve düşüş gösteren süt fiyatları ile Avrupa’da çiftçilerin geçici olarak frene basmasına yol açmıştır. Ancak, AB inek sütü üretimi 2014 yılın %4’lük önemli bir büyüme kaydetmiştir. Bu değer, 2000-2014 yılları arası ortalama yıllık büyüme değerinin %0,5 üzerinde gerçekleşmiştir.
Çin’in güçlü bir yıl geçirmesinin ardından Asya %4-5’lik ortalama büyüme hızına geri dönmüştür. Birçok ülke bu noktada iyi performans gösterememiş ancak piyasada yeri büyük olan Çin ve Hindistan’ın güçlü performansları 2014’te büyük etki bırakmıştır. Kuzey ve Merkez Amerika, ABD’nin gösterdiği %2,4’lük büyüme ile 2000-2014 arası yıllık ortalama büyüme değeri olan %1,4’ten yükselmiştir. Diğer ülkeler ise tarihi ortalamalarına yakın değerlerde seyrettiler. En az değişikliğin yaşandığı bölge Latin Amerika olmuştur, ancak bölge ülkeleri arasında büyük farklılıklar gözlenebilmektedir. Temel ihracat ülkeleri olan Arjantin ve Uruguay’da küçülme yaşanmış fakat Brezilya %5,1’lik büyüme hızıyla güçlü bir yıl geçirmiştir. (IDF ,2015)
2014 İnek sütü üretimi yıllık büyümesi
Temel üreticilerin sıralaması
Milyon ton, 2014, 13/14 yıllık büyüme
AB28, Almanya, Fransa, İngiltere, Polonya, Hollanda, ABD, Hindistan, Çin, Brezilya, Rusya, Yeni Zelanda, Türkiye, Pakistan, Meksika, Arjantin, Ukrayna
Kaynak: CNIEL, ZuiveINL, FAO, IDF Ulusal komiteleri, ulusal istatistikler.
–
Dünya Süt Tüketimi
Süt arzı açısından 2014 yılında tüm dünyada süt üreticileri olumlu hava koşulları gözlerken, süt üretimini etkileyecek olumsuz olaylarla karşılaşmamıştırlar. 2013 yılında büyük yavaşlamanın ardından küresel süt üretimi 2013’teki %1,1 kıyasla 2014’te yıllık %3,3’lük büyüme hızı ile toplamda 802 milyon tona ulaşmıştır. Dört yıllık boşluğun ardından stoklar yenilenebilmiştir. Ancak tüketimin artışının önüne geçmeye yeterli olmamıştır.
7,2 milyon nüfusla dünya nüfusu 2014 yılında 100 milyon kişi artmıştır. Bu durum 100 milyon olası süt tüketicisi anlamına gelmektedir. Ortalama olarak kişi başı süt ürünleri tüketimi 110,7 kilogram olmuştur. Bu değer bin önceki yıla göre %1,7’lik bir büyümeye işaret etmektedir. 2005-2014 yılları arasında ortalama olarak her tüketici diyetine 8,7 kilogram süt eklemiştir. (IDF ,2015)
Kg olarak kişi başı tüketim (2014) Sıvı süt
Kaynak: IDF ,2015
Dünya Süt ve Süt Ürünleri Pazarına Bakış
Kaynak:FAO 2015
Dünya süt üretiminin, önceki yılların oranlarına benzer bir şekilde 2015’te %1,5 büyüyerek 801 milyon tona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Büyümenin büyük bir kısmı Asya’da gerçekleşecek olsa da, üretimin tüm bölgelerde artacağı düşünülmektedir.
Büyük ihracatçı ülkelerin birçoğunda olumlu süt üretim öngörülerine bağlı olarak 2015’te süt ürünleri dünya ticaretinin %1,7’lik büyümeyle, 71,3 milyon ton süt eşdeğerine ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Önceki yıllara oranla büyüme daha yavaş da olsa, Asya’nın 2015’te artan uluslararası talebin ana merkezi olarak kalması beklenmektedir. Çin, Suudi Arabistan, Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Vietnam, Filipinler, Tayland ve Umman için ithalatta artış beklenmektedir. Singapur, Japonya ve Kore’nin önemli pazarlar olarak kalması beklenmekle birlikte, bu ülkelerin ithalat seviyelerinin çok fazla değişim göstermemesi, hatta bazı durumlarda düşüş göstermesi beklenmektedir. Büyüme görülebilecek ithalatçı ülkeler Cezayir, Mısır ve Nijerya’dır. Avrupa’da ise Rusya Federasyonu’nun ithalatlarının ikinci yılda arka arkaya düşmesi öngörülmektedir. İhracatçılar arasında ise iki temel ihracatçı olarak Yeni Zelanda ve Avrupa Birliği’nin satışlarında rekor artışlar beklenmektedir.
FAO Süt Fiyat Endeksi, 2015 yılına düşük seviyelerden başlamış olup Şubat ve Mart aylarındaki yükselmelere rağmen Nisan ayında tekrar gerilemiştir. FAO fiyat endeksi ise Nisan ayında 172 puanda kalmıştır. (FAO , 2015)
(0)