Süt ve Et Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri

Tarih: 21 Mart 2016

Et üretiminde açık, süt üretiminde ise arz fazlası dolayı yaşanan fiyat istikrarsızlığına çözüm için kısa, orta ve uzun vadeli tedbirler alınmalıdır. Kısa vadede Et ve Süt Kurumu örgütlerden ve sanayiciden süt tozu alımı yaparak, sütteki arz fazlalığını ortadan kaldırmalı, ekonomik açıdan ömrünü tamamlamış olan 9 yaş üstü, verimsiz ve sorunlu ineklerin kesilmesine teşvik verilerek, etteki açık giderilmelidir.

Mahmut Eskiyörük

SORUN:

Et üretiminde eksiğimiz, süt üretiminde ise fazlalığımızdan dolayı sektörde fiyat istikrarı sağlanamamaktadır.

SORUNUN NEDENLERİ:

Ülkemizde tarım ve hayvancılık sektöründe Planlı Üretim yapılmamaktadır.

Geçmişte tarımla ilgisi bulunmayan ve kaba yem üretecek arazisi olmayan şirketlere %0 faizli kredilerle, büyük ölçekli çiftlikler kurdurulmasıyla süt üretimi kontrol dışı artmıştır.

Sütte yüksek, ette ise düşük verimliliği olan Holstein ırkının ön plana çıkarılması et ve sütte üretim dengesini bozmuştur. Holstein ırkından yılda ortalama ürettiği etin 30 katı süt sağlanırken; ülkemizde tüketilen süt, tüketilen sığır etinin 15 katıdır.

AB ülkelerinde geçtiğimiz yıl süt üretim kotalarının kalkmasıyla dünya pazarında arz fazlalığı meydana gelmiştir. Fiyatların aşırı düşmesiyle tüm dünya pazarında süt krizi yaşandığından ve üretim maliyetlerimizin yüksekliğinden dolayı ihracat olanaklarımız daralmıştır.

Ülkemizde örgütlü yapının zayıf olması nedeniyle sektörde fiyat dalgalanmaları yaşandığı dönemlerde tüccarlar piyasayı speküle ederek fırsattan ticari rant elde etmeye çalışmaktadır. Bu durum hassas dönemlerde piyasa dengelerini tamamen bozmaktadır.

ÇÖZÜM:

KISA VADEDE UYGULANABİLECEK TEDBİRLER:

ESK süt tozu almalı

Et ve Süt Kurumu örgütlerden ve sanayiciden süt tozu alımı yaparak, sütteki arz fazlalığını ortadan kaldırmalıdır.

Ekonomik açıdan ömrünü tamamlamış olan 9 yaş üstü, verimsiz ve sorunlu ineklerin kesilmesine teşvik verilerek, etteki açık giderilmelidir. Aynı zamanda süt üretiminde de düşüş yaratılarak piyasaların dengelenmesi sağlanacak ve verimi yüksek sağlıklı ineklerin kesimi önlenecektir.

Büyükşehir Belediyeleri, okul öncesi çağda çocuğu olan yoksul ailelere süt ve süt ürünleri dağıtım projeleri uygulamalıdır.

Resmi kurum ve kuruluşların gıda tedariklerini öncelikli olarak üretici örgütlerinden direk alımları sağlanmalıdır.

Dış etkenlerle ülkemize gelen sığınmacılara Devlet tarafından süt ve süt ürünleri dağıtımı yapılmalıdır.

Süt tüketiminin artırılmasına yönelik kamu spotları yaygınlaştırılmalıdır.

ORTA VADEDE UYGULANABİLECEK TEDBİRLER:

Holstein gibi sadece sütçü değil, Simental gibi et verimi de yüksek olan ırklar geliştirilmelidir.

Et ve süt üretim miktarları arasındaki dengesizliği gidermek için koşulları uygun olmayan işletmelerdeki Holstein ırkı süt hayvanlarının simental ve montofon gibi ırklar ile tohumlanması teşvik edilmeli. Bu melezleştirme ile süt verimi %20 düşürülürken, et verimi de % 20 artırılacaktır. Aynı zamanda hastalıklara karşı daha dayanıklı bir ırk oluşturulacaktır.

Besi hayvancılığı, çiftlik bazında ekonomik olmadığından mera hayvancılığı geliştirilmelidir.

Küçükbaş hayvancılık teşvik edilerek üretimi arttırılmalıdır.

Büyük ölçekli çiftlikler kurulmasına yönelik teşvikler kaldırılarak, bu kaynaklarla kırsaldaki aile işletmelerinin devamlılığı sağlanmalıdır.

Örgüt yapısı düzenlenerek süt toplama ve pazarlama faaliyeti sadece kooperatifler kanalıyla yapılmalıdır.

Örgütlerin üreticiyi korumayabilmesi için, gerektiğinde piyasaya müdahale edebilecek fon oluşturma yetkisi verilmelidir.

UZUN VADEDE UYGULANABİLECEK TEDBİRLER:

Örgütler kanalıyla sözleşmeli üretim modeli uygulanarak üreticinin satış, sanayicinin tedarik güvencesi sağlanmalıdır.

Desteklemeler için ayrılan kaynaklar; piyasaya müdahale edilerek fiyat istikrarının oluşturulması, üretimin planlanması, gıda güvenliğinin sağlanması ve kooperatifçiliğin geliştirilmesi gibi yapısal sorunların giderilmesinde kullanılmalıdır.