Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, perakende ticarette uyulacak ilke ve kurallar ile perakende işletmelerin denetimine ve denetim sonucunda uygulanacak yaptırımlara ilişkin usul ve esasları belirledi. Kampanyalı satışlar 3 ayı; üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen hızlı tüketim mallarında ödeme süresi, teslim tarihinden itibaren 30 günü geçemeyecek.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik, 6 Ağustos’ta Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yönetmelik, perakende işletmelerin uymaları gereken ilke ve kurallar ile Bakanlık, yetkili idare, diğer kamu kurum ve kuruluşları ve meslek kuruluşlarının uygulamadaki görev, yetki ve sorumluluklarını kapsıyor.
Prim ve bedel talebi
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a dayanılarak çıkartılan Yönetmeliğe göre, büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmeler, üretici veya tedarikçiyle yaptıkları sözleşmede prim ve bedelin türü ve oranı ile verecekleri hizmetin süre ve/veya sayısını belirtmek ve bu süre ve/veya sayıda hizmet vermek koşuluyla, ürün talebini doğrudan etkileyen tanıtım ve konumlandırma gibi hizmetleri nedeniyle üretici veya tedarikçiden aktivite primi ile reklam, dergi, anons, raf tahsisi, gondol ve kasa önü bedeli gibi prim ve bedel talep edebilecek.
Ancak perakende işletmeler üretici veya tedarikçiden, mağaza veya şube açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli gibi adlar altında, ürün talebini doğrudan etkilemeyen herhangi bir prim ya da bedel talep edemeyecek.
Prim ya da bedel talebine konu ürünün perakende işletmenin palet, sepet, stant ve diğer teşhir ünitelerinde satışa sunulması halinde, raf tahsisi hizmetinin verildiği kabul edilecek.
Ödeme süresine 30 gün sınırı
Üreticiler veya tedarikçiler ile perakende işletmeler arasındaki alım satım işlemlerinden kaynaklanan ödemelerin sözleşmede öngörülen tarihte yapılması esas olacak.
Üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen ve buna bağlı olarak insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel hızlı tüketim mallarına ilişkin ödemelerin süresi, alacaklı üretici veya tedarikçinin küçük işletme, borçlunun ise büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde teslim tarihinden itibaren otuz günü geçemeyecek. Bu hükmün uygulanmasında, sözleşme dönemi içinde tarafların işletme ölçeğinde meydana gelen değişimler göz önünde bulundurulacak.
Hızlı tüketim mallarının kısım kısım teslimi halinde otuz günlük ödeme süresinin hesaplanmasında her bir teslimat ayrı ayrı dikkate alınacak. Teslim tarihinin belirlenemediği durumlarda, sevk irsaliyesinin düzenlendiği tarih, teslim tarihi olarak kabul edilecek.
Mağaza markalı ürün satışı
Büyük mağaza veya zincir mağazaların başkalarına ürettirerek işletmesinin adıyla veya markasıyla işyerinde satışa sunduğu ve fiyat, ambalaj veya tanıtımı üzerinde kontrole sahip olduğu ürünler, mağaza markalı ürün olarak kabul edilecek.
Yurt içinde üretilen ve hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı ürünlerin üzerinde ve/veya ambalajlarında, perakende işletmenin ad, unvan veya markasının yanı sıra üreticinin tercihine göre üreticinin ad, unvan ya da markasına da yer verilecek. Ürünün üzerinde ve/veya ambalajında, ayrıca ürünün hangi büyük mağaza veya zincir mağaza adına üretildiği belirtilecek.
Mağaza markalı ürünlerin üzerinde ve/veya ambalajında üreticinin ad, unvan veya markasına, mağaza markasıyla aynı yazı karakterinde, bu yazının en az yüzde yirmi beşi punto büyüklüğünde ve parantez içinde, uygun ve kolay okunabilir bir şekilde yer verilecek. Üreticinin ad, unvan ya da markasına ilişkin rakam, harf, kelime, işaret ve semboller eksiksiz, okunabilir, gerçeğe uygun ve karışıklığa sebebiyet vermeyecek şekilde kullanılacak.
Kampanyalı satışlar 3 ayı geçemeyecek
Perakende işletmeler, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uymak kaydıyla indirimli veya promosyonlu satış kampanyaları düzenleyebilecekler. İndirimli veya promosyonlu satış kampanyaları; ürün, marka ya da işletmeyi tanıtmak, ürün alımını özendirmek ve satışını artırmak veya işletmenin ya da markanın imajını güçlendirmek gibi amaçlarla ve belirli sürelerle, perakende işletmelerce satışa sunulan daha düşük fiyata aynı mal veya hizmet, aynı fiyata daha fazla mal veya hizmet, bedelsiz ya da indirimli fiyattan ilave mal veya hizmet gibi uygulamaları kapsayacak.
Kampanyaların süresi; işyeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişikliğinde üç ayı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre tasfiye durumunda ise altı ayı geçemeyecek. Perakende işletmeler başlangıç ve bitiş tarihi belli olmayan indirimler yapamayacak. İndirimli veya promosyonlu satış kampanyasının fiyat etiketi gibi araçlar dışında, afiş, pankart ve benzeri araçlarla ilan edilmesi halinde bu araçlarda, kampanyanın başlangıç ve bitiş tarihine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde yer verilecek. İnternet sitesinde yapılan ilanlarda da kampanyanın başlangıç ve bitiş tarihi belirtilecek.
Alışveriş festivalleri
Mahallî idareler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile bunların ortağı olduğu şirketler ve diğer tüzel kişiler birlikte veya bağımsız olarak, perakende işletmelerin katılımıyla, yılın belli dönemlerinde, ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde alışveriş festivali düzenleyebilecekler. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının bu festivaller için ayıracakları ödenek miktarı bütçelerinin yüzde 5’ini geçemeyecek. Alışveriş festivalinin süresi bir yıl içinde altmış günü geçemeyecek.
Sürekli indirimli satışlar
Sürekli indirimli satışın belirlenen niteliklere sahip malların perakende işletmelerce indirimli fiyattan veya malların fabrika çıkış fiyatı üzerinden yıl boyunca satılması olarak tanımlandığı Yönetmeliğe göre, satışa sunduğu her bir mal grubunun en az yüzde 70’i belirtilen nitelikleri taşıyan perakende işletmelerce, indirimin sürekli olduğunu gösteren ya da çağrıştıran ibareler kullanılacak.
Yıl içinde dönemsel olarak faaliyet gösteren ve bu dönem boyunca satışa sunduğu malların en az yüzde 70’i belirtilen niteliklere sahip olan perakende işletmelerin yıl boyunca satış yaptığı kabul edilecek.
Bir malın sürekli indirimli satışa konu olabilmesi için; Üretiminin sonlanması ve sınırlı sayıda üretim gibi nedenlerle serideki stok adedinin az olması, Belli bir mevsimde veya dönemde satılmak üzere üretilmekle birlikte, mevsim ya da dönem sonuna yakın yahut mevsim veya dönemin bitiminden sonra satışa konu olması, İhraç edilmek amacıyla üretilmekle birlikte çeşitli nedenlerle ihraç edilememiş olması, Biçim, renk, büyüklük ve benzeri nitelikler bakımından maddi, ekonomik veya hukuki eksiklikler içermesi, Teşhirde kullanılmış olması, İade edilmiş olması, Fabrika çıkış fiyatı üzerinden satışa sunulması vb. nitelikleri taşıması gerekecek.
Raf tahsisi
Esas işletme konusu hızlı tüketim mallarının satışı olan büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmeler, satış alanlarının en az yüzde 1’i oranındaki raf alanını yönetmelikte belirtilen yöresel ürünlerin satışı amacıyla ayıracak. Perakende işletmenin esas işletme konusu çerçevesinde satışa sunabileceği ürün çeşitliliğine uygun olmayan yöresel ürünler için raf tahsisi zorunluluğu aranmayacak.
Yöresel ürünler
İl Müdürlüğü, perakende işletmelerin bulunduğu ilde üretilmesi kaydıyla, coğrafi işaretli olarak tescil edilen veya coğrafi işaretli olarak tescil edilmemiş olsa bile o yerin il müdürlüğünce belirlenen hızlı tüketim malı niteliğindeki ürünler olarak tanımlanan yöresel ürünler ile üretici ve tedarikçilerini o ildeki ticaret ve sanayi odaları veya ticaret odaları, esnaf ve sanatkârlar odaları birliği, ziraat odaları ve varsa ilin en fazla üyeye sahip tüketici örgütünün önerilerini alarak belirleyecek.
Yöresel ürünler ile üretici ve tedarikçileri listesi, iki yılda bir Aralık ayında güncellenecek.
Çalışma saatleri
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca çalışma saatleri tespit edilen umuma açık istirahat ve eğlence yerleri hariç olmak üzere perakende işletmelerin bir kısmının veya tamamının çalışma gün ve saatleri ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde belirlenebilecek.
Çalışma gün ve saatlerinin ilçe veya il düzeyinde belirlenmesine, meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle vali; bölge veya ülke düzeyinde belirlenmesine üst meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine Bakanlık yetkili olacak. Çalışma gün ve saatlerinin belirlenmesinde mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ile yöresel şartlar, özel gün ve haftalar, milli ve dini bayramlar gibi hususlar gözetilecek.
Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanması, uygulamada çıkan sorunlar ve şikâyetlerle ilgili olarak perakende işletmeler nezdinde denetim yapmaya yetkili olacak. Yetkili idareler, doğrudan veya Bakanlığın talebi üzerine perakende işletmeler nezdinde ön inceleme mahiyetinde denetim yapmakla görevli olacaklar.
Büyük mağaza veya zincir mağazalar satışa sundukları mağaza markalı ürünleri, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde, sürekli indirimli satış yapan perakende işletmeler 29/1/2017 tarihine kadar durumlarını uygun hale getirecekler. Yöresel ürünler için öngörülen raf tahsisi, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak.
Yönetmelik hükümleri, daha önce yapılmış olan ve hüküm ve sonuçları devam eden sözleşmelere Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra uygulanacak.
(4)
